Öğretmenler otizmli kaynaştırma öğrencisi istemiyor

Denizli Sağlık Müdürlüğü'nden Dr. Nilgül Yalçınoğlu'nun benimle paylaştığı makaleyi sizlerle de paylaşmak istiyorum. Otizmli çocuk anneleri olarak kaynaştırma öğrencisi olarak çocuklarımızın istenmediğini gündelik hayattaki tecrübelerimizden biliyorduk ama bu makale durumun vehametini iyice ortaya koyuyor. Bir zamanlar öğretmenlik adı verilen hayalleri süsleyen idealistlerin büyük bir gönüllükle yaptığı bir meslek vardı değil mi?

Ankete katılan 103 öğretmenlerden sadece 1'i otizmli kaynaştırma öğrencisi istediğini belirtmiş. Hocam bu yazıyı okursanız lütfen bize ulaşın. Denizli Otizm Derneği üyeleri olarak sizinle tanışmaktan büyük bir memnuniyet duyacağız.

17. ULUSAL HALK SAĞLIĞI KONGRESİ

DENİZLİ’DE ÖĞRETMENLERİN KAYNAŞTIRMA EĞİTİMİ VE OTİZMLİ ÖĞRENCİLER HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİ

Nilgül Yalçınoğlu, Mahmut Tekin, Keziban Kaymakçı, Servet Güneş, İsmail Kurşunluoğlu, Veysel Aksoy, Ali İhsan Bozkurt

Giriş ve Amaç:

Otistik Bozukluk; üç yaştan önce başlayan ve sosyal etkileşimde yetersizlikler, iletişim becerilerinde yetersizlikler ve sınırlı/yinelenen ilgi ve davranışlarla kendini gösteren yaygın gelişimsel bozukluk olarak tanımlanmaktadır. US Centers for Disease Control and Prevention (CDC) 2010 verilerine göre; otistik spektrum bozuklukları her 68 çocuktan birini etkilemektedir.

Engelli çocukların toplumla bütünleşmeleri ve bağımsız yaşam becerilerini kazanmaları amacı ile uygulanan kaynaştırma eğitimi, özel eğitim gerektiren ve normal gelişim gösteren çocukların bir arada eğitim alması esasına dayanır. Otizm spektrum bozukluğuna sahip çocuklar, seviyelerine göre kaynaştırma eğitimi hedef öğrencisidir.

Türkiye’de 1999 yılından itibaren ‘Otistik Çocuklar Eğitim Programı’ uygulanmaktadır. Türkiye’de 2009 yılında otizm tanısı almış çocuk sayısı 10.811 iken, aynı yıl resmi okullarda eğitim gören otizmli çocuk sayısı 2403, kaynaştırma eğitimi alan otistik öğrenci sayısı 306’dır.

Bu çalışmada; Denizli İli Merkezefendi ilçesinde görev yapan ilköğretim 4. sınıf öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi ve Otizm hakkında bilgi düzeyleri, tutumlarının öğrenilmesi ve otizm hakkında farkındalık oluşturulması hedeflenmiştir.

Gereç ve Yöntem:

Kesitsel tipte planlanan çalışmanın evreni, Denizli ili Merkezefendi ilçesinde ilköğretimde görevli 4.sınıf öğretmenleridir. 2014-2015 eğitim-öğretim yılında 1.sınıfları okutacakları için 4. sınıf öğretmenlerinde farkındalık oluşturmak amaçlanmıştır.

Sosyo-demografik özellikleri, engelli öğrencilerle olan tecrübeleri, kaynaştırma eğitimi/otizm hakkında bilgi düzeylerini sorgulayan 29 soruluk anket formu hazırlandı. Oluşturulan anket formu; İl Milli Eğitim Müdürlüğü aracılığıyla, internet ortamında, 5.5.2014/30.5.2014 tarihleri arasında doldurup yollamaları istemiyle, okullara gönderildi. Toplanan veriler SPSS istatistik Paket programında (Ver.10,0) analiz edildi. Verilerin frekans ve yüzde dağılımları alındı. Kesikli değişkenlerde ki-kare testi yapıldı.

Bulgular:

Denizli ili Merkezefendi ilçesinde 41 tane ilköğretim okulundaki 172 öğretmene anket formu yollandı. Öğretmenlerden 102’si (%59.3) anketi doldurarak geri döndü.

Katılımcıların %56’sı kadın, %44’ü erkekti. Çalışmaya katılan öğretmenlerin %63.4’ü 45 yaş üzerinde, %27.7’si 35-44 yaş, %8.9’u 20-34 yaş aralığında idi. Öğretmenlerin meslekte çalışma süreleri incelendiğinde; %87.3’ü 15 yıldan fazla, %2’si 5 yıldan az süreyle öğretmenlik yapmaktaydı.

Öğretmenlerin %42.4’ü özel gereksinimli öğrencilere yönelik eğitim aldığını belirtti. Çalışmaya katılanların %16.7’sinin aile/yakın çevresinde engelli birey vardı. Katılımcıların %57.4’ü engelli bireylerle çalışmıştı.

Kaynaştırma eğitimi hakkında görüşleri sorulduğunda; % 37.1’i kaynaştırma eğitiminin engelli ve engelsiz öğrencilere faydasız, %36.1’i engelli ve engelsiz öğrenciler için faydalı, %22.7’si ise engelli öğrenciler için faydalı, engelsiz öğrenciler için zararlı olduğuna inanıyordu.

EDİRNE-2014

765 17. ULUSAL HALK SAĞLIĞI KONGRESİ

Katılımcılardan %89.1’i otistik çocukların gelişimleri ve eğitimleri hakkında eğitim almamıştı. Otistik çocukların ihtiyaçlarını karşılamada öğretmenlerin %74.5’i kendini yetersiz bulurken; %25.5’i kısmen yeterli buluyordu. Kendini bu konuda yeterli hisseden öğretmen yoktu.

‘Kendi sınıfınızda otizm olan kaynaştırma öğrencisi ister misiniz?’ sorusuna sadece 1 (%1) öğretmen istediğini belirtti. Öğretmenlerin %46’sı istemediğini, %36’sı ‘gerekli özel eğitim desteği yapılırsa istediğini’, %17’si kararsız olduğunu bildirdi. Geçmişte “özel gereksinimli öğrencilere yönelik eğitim” almış öğretmenlerin eğitim almamış öğretmenlere göre 3 kat daha fazla (O.R=2.9) özel eğitim desteği yapılırsa otizmli öğrencileri sınıflarında istedikleri görüldü (p= 0.01).

Daha önce engelli öğrencilerle çalışan öğretmenler (%57.4), çalışmayan öğretmenlere göre istatistiksel anlamlı olarak, gerekli eğitim desteği yapılırsa otizmli öğrencileri sınıflarında istedikleri bulundu (p=0.005).

Çalışmaya katılan öğretmenlerden “kaynaştırma eğitimini” değerlendirmeleri istendi. En yüksek 10, en düşük 1 olabilecek değerlendirme puanı ortalama 3.1±1.7 (min 1, maks.7) idi.

Sonuç ve Öneriler:

Yeni öğretim yılında 1.sınıfları okutacak öğretmenlerin üçte ikisinin kaynaştırma eğitimine inanmadığı, öğretmenlerin yaklaşık % 90 oranında otizm hakkında eğitim almadığı, öğretmenlerin dörtte üçünün bu konuda kendini yetersiz bulduğu, çoğunluğunun otistik öğrenciyi sınıfında istemediği görüldü. Özel gereksinimli öğrencilere yönelik eğitim alan öğretmenlerin, istatistiksel anlamlı olarak 3 kat fazla otistik öğrenciyi okutmak istediği tespit edildi.

Otizmli çocukların toplumun bir parçası olarak hak ettikleri eğitim ve yaşam standardına ulaşabilmeleri için, kaynaştırma eğitimi programlarının güçlendirilmesi gerekmektedir. Geçmişte eğitim almış öğretmenlerde olumlu değişimler saptandığından, öğretmenlerimizin otizm ve engelli öğrencilere yönelik bilgi ve farkındalıklarının eğitimlerle arttırılması önerildi.

Anahtar Kelimeler: Otizm, kaynaştırma eğitimi, sınıf öğretmeni

EDİRNE-